در سرگذشت‏حضرت سليمان دوآيه از آيات مشكل قرآن به شمار مى‏رود كه يكى مربوط به امتحان و آزمون اوست وديگرى مربوط به درخواست فرمانروائى بى‏نظير براى خود، از خدا.
اينك به تفسير هر دو آيه مى‏پردازيم:

(ولقد فتنا سليمان و القينا على كرسيه جسدا ثم‏اناب)(ص 34).
«ما سليمان را آزموديم و جسد بى‏روح انسانى را بر تخت او افكنديم، او به سوى‏خدا انابه و بازگشت نمود».
از اين آيه استفاده مى‏شود كه خدا سليمان را با افكندن جسدى بر تخت او آزمود.
و اما اين كه اين جسد از آن چه كسى بود و چگونه سليمان با اين كار در بوته‏آزمايش قرار گرفت، از خود آيه چيزى استفاده نمى‏شود. ولى جمله «ثم اناب‏»حاكى از آن است كه از او كارى سر زده بود كه براى جبران آن راه انابه را پيش‏گرفت. در اينجا مى‏توان به روايتى اعتماد نمود كه مى‏گويد: سليمان داراى‏فرزندى بود كه به او سخت دل بسته بود. خداوند با گرفتن جان او، به‏گونه‏اى كه‏حضرت سليمان جسد فرزند را در برابر خود مشاهده كرد، پايه صبر و شكيبائى اورا آزمود. درست است كه دل بستن به فرزند و او را مظهر آمال و آرزوهاانديشيدن براى هچ‏كس نه افراد عادى و نه پيامبران گناه نيست، ولى شناختى كه‏پيامبران از خدا و جهان دارند و اين كه بايد همه چيز را به او تفويض كرد،چنين تعلق و آرزو با آن مقام بالا چندان سازگار نبود، زيرا بايد در عين علاقه‏به فرزند، كار را به خدا سپرد و جريان آينده را در دست او دانست و پيوسته‏گفت: (افوض امرى الى الله ان الله بصير بالعباد)(غافر 44). جمله (ثم‏اناب) ناظر به اين تنبه و آگاهى است.

(قال رب اغفرلى و هب لى ملكا لا ينبغى لاحد من بعدى انك انت الوهاب)(ص 35).
«گفت‏خدايا مرا بيامرز و به من حكومتى را ببخش كه پس از من سزاوار كسى‏نباشد، به درستى كه تو بسيار بخشاينده‏اى‏».
در تفسير اين آيه دو سوال مطرح است:
1 - چرا براى خود فرمانروائى طلبيد؟
2 - چرا فرمانروائى بى‏مانندى را درخواست كرد؟
درباره سوال نخست مى‏توان گفت آنچه از ملك و حكومت‏به اذهان تبادر مى‏كند،همان فرمانروائى مهار نشده است و درخواست چنين حكومتى شايسته انسان خردمند نيست، تا چه رسد به پيامبران الهى. ولى سليمان از خدا قدرت مهار شده‏اى را درخواست كرد كه نبوت و عالم وحى كنترل كننده آن است و در سايه اين حكومت،مردم به آئين حق مى‏گروند و افراد به حقوق خود مى‏رسند. گواه بر اين كه چنين ملك و حكومت، كه براساس عدل و داد استوار باشد، شايسته مقام اولياست، اين است كه خدا خود را ملك ناميده و پس از آن كلمه «القدوس‏» آورده است. آنجاكه مى‏فرمايد: (هو الله الذى لا اله الا هو الملك القدوس)(حشر 23).
«اوست‏خدائى كه جز او خدائى نيست و او فرمانرواى منزه و پيراسته است‏».
شايد با آوردن كلمه «قدوس‏» پس از «ملك‏» مى‏خواهد برساند كه حساب اين ملك‏با ملك‏هاى ديگر جداست. اين ملك در نهايت قدرت، از هر كار ناشايست پيراسته‏است. بنابراين، خواستن چنين ملك براى هدف عالى، خواستن كار الهى است مثل اين‏است كه كسى بگويد: خدايا به من ثروت بده تا در راه تو انفاق كنم.
پيامبر گرامى اسلام(ص) درباره سليمان مى‏فرمايد: «ارايتم ما اوتى سليمان بن‏داود من ملكه فان ذلك لم يزده الا تخشعا ما كان يرفع بصره تخشعا لربه‏» (1) .
«عظمت و قدرت و حكومتى كه خدا به سليمان بن داود داد، براى او جز خضوع درمقابل خدا نيفزود. او به خاطر خضوع در برابر خدا چشم به بالا نمى‏دوخت‏».
درباره سوال دوم يادآور مى‏شويم كه حكومتى كه او درخواست كرده بود، چنان گسترده و فراگير بود كه قلمرو آن محدود به انسانها نبود، بلكه نيروهاى طبيعت، مانند باد و حتى جنيان و مرغان، در تحت فرمانروائى او قرار داشتند;چنان كه آيات قرآن گوياى اين مطلب است. پرواضح است كه چنين قدرت عظيمى شايسته انسانهاى غير معصوم نيست. زيرا او از عهده مهار آن برنيامده و چه بسا موجب فساد و تباهى در زمين مى‏گردد. اين تنها سليمان و افرادى همانند اويندكه شايستگى چنين قدرتى را دارند و مقصود از جمله (لا ينبغى لاحد من بعدى) همين‏است. يعنى فرمانروايى‏اى را به من عطا فرما كه شايسته غير از من به عنوان يك‏پيامبر (نه به عنوان يك انسان) نيست. به عبارت ديگر: فرمانروايى را خواست كه‏فقط شايسته مقام نبوت است و لاغير.
قال الامام الحسين(ع)
«انكم ان لم تنصرونا و تنصفونا قوى الظلمه عليكم وعملوا فى اطفاء نور نبيكم‏» (تحف‏العقول، ص 237) اگر شما امت، ما اهل بيت‏پيامبر را يارى نكنيد و از روى انصاف با ما رفتار نكنيد، ستمكاران به شماقدرت يابند، و در خاموش كردن نور پيامبرتان مى‏كوشند.